Dolar kuru rekor serisini 8 güne çıkardı. 8 günde asgari aidat 14 dolar eridi. Maliyetlerdeki artışları düşünen üretici, ekim yapıp yapmama konusunda güvenilmez. İktidar ise krizi görmemeye devam ediyor.
EKONOMİ SERVİSİ
Ülke ekonomisi yangın yerine döndü. Saray iktidarı ise izlemekten diğer bir adım atmıyor. Dolar kuru rekor serisini 8 güne çıkarırken gözler perşembe günü gerçekleşecek olan Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında. Zira Merkez Bankası göre alınacak faiz kararı ülke ekonomisini doğrudan etkileyecek.
Son bir hafta içerisinde Türk Lirası’nın dolar karşısındaki değerinde kaybı yüzde 4’ü aştı. Geçen hafta 8,91 seviyelerinde haftaya başlayan dolar kurunun bir kuruşluk artışı ücretleri eritiyor. 2 bin 285 lira olan minimum ücret bu bir haftada dolar karşı 14 dolar eridi. Bir haftalık kaybın TL karşılığı ise 130 liradan artı.
Merkez Bankası’nın faiz indirimlerine devam edebileceği endişesiyle dolar kuru dün 9,37’ye dek yükselerek yeni tarihi zirvede işlem gördü. Merkez Bankası PPK toplantısı 20-21 Ekim’de gerçekleştirilecek ve karar 21 Ekim saat 14.00’da açıklanacak. Uzmanlar “faizler düşer mi” sorusuna 25-50 baz puan arası indirim beklediğini belirtiyor.
Reuters’ın anketine kadar TCMB’nin gevşeme döngüsüne TL’deki değerinde kaybına rağmen bu hafta da devam etmesi beklenirken, indirim beklentilerin yarısı 50 baz puan, diğer yarısı ise 100 baz yönünde oluşuyor. Ankete katılan 21 kurumdan 10’u politika faizinin yüzde 17,5’e indirilmesini beklerken, öteki 10 kurum ise yüzde 17 seviyesine çekilmesini bekliyor.
GİRDİ MALİYETLERİYLE REKABET
Faizlerde yaşanacak olası bir indirim ise aracısız olarak üreticileri etkileyecek. Halihazırda 9,30 TL’yi aşan dolar kuru sebebiyle girdi maliyetlerinin iyice artması sebebiyle çiftçi tarlasını ekip ekmeme konusunda kesin olmayan kaldı. Dövizdeki artışın dıştan tedarik edilen gübre, akaryakıt ve tarım ilacı maliyetlerini yükselttiğini, devlet desteklerinin de yetersiz olduğunu vurgulayan Tarım Yazarı Ali Ekber Şimşek, “Çiftçinin kafası çok karışık. Çiftçi, ‘Ürünü sattığımda karşılığını alabilecek miyim? Yüksek girdi fiyatlarıyla rekabet edebilir miyim’ diye düşünüp ya tarlasını kiraya veriyor veya anlamsız bırakıyor” dedi.
Dövizdeki artışın tarım sektörünü iki yönlü etkilediğini vurgulayan Yıldırım, ANKA’ya yaptığı değerlendirmede şunları söyledi: “Türkiye, hammaddeler açısından dışa bağımlı. Yani gübre, mazot, tarım ilacı gibi çoğu girdiyi dışarıdan tedarik ediyor. böylece dövizdeki her büyüme, bu girdi fiyatlarının yükselmesine neden oluyor. İkincisi ise birçok ürünü ithal ettiğimiz için yeniden dövizdeki yükselme bunların fiyatlarının artmasına niçin oluyor. Mesela buğday ithalatında son haziran ayından bu yana dört ihale yapıldı. 21 Ekim’de beşinci ihale yapılacak. Bakıldığı zaman buğday, ton başına 310-320 dolara geldi. Dolardaki her artış, ithal ettiğimiz buğdayın fiyatını da artırıyor.” 2021 ürün desteklerinin hemen şimdi açıklanmadığına uyarı çeken Yıldırım, “2021 destekleri 2022 bütçesinden ödenecek ama çiftçi şu an hazırlık yapıyor. Buğday, arpa, nohut, mercimek gibi ürünlerin ekimini yapacak. Destekleri bilmiyor. Destekleri bilse ona kadar mahsul tercihinde bulanacak, ola ki ona göre ekim yapıp yapmayacağına değin verecek. Ancak daha 2021 destekleri açıklanmadı. Hâlbuki bu ürünler ekildi, hasat edildi, satıldı lakin demin besbelli kayıtlı bir yardım değil” dedi.
MOTORİN FİYATLARI BENZİNİ AŞTI
Ilk Olarak doğalgaz almak üzere, petrol, kömür ve genellikle enerji fiyatları rekor seviyelere çıkmış durumda. Enerjiyi büyük oranda ithal eden Türkiye için bu kış oldukça zorlama geçecek. Akaryakıtta eşel mobil sistemi zarfında belirlenen ÖTV limitlerinin sonuna gelinmesiyle zamlar artık pompaya yansıyor. 23 kuruş zam geldiği duyuruldu. Cuma günü de 41 kuruşluk zam yapılmıştı. Son zamlarla birlikte motorinin fiyatı benzinin fiyatını da geçmiş oldu. Bloomberg’in haberine tarafından İstanbul Avrupa yakasındaki ortalama fiyatlara kadar motorin 8,19 olurken, benzinin fiyatı 7,92’de kaldı.
